KDV iadesine giden yolu vergi kavramıyla ele alıp aşamalar içerisinde inceleyelim:
Vergi; devletin ya da devletin yetkilendirdiği kamu tüzel kişilerinin kamu harcamalarını karşılamak üzere yasalar çerçevesinde gerçek ve tüzel kişilerin ödeme gücü üzerinden zora dayanarak ve karşılıksız olarak aldığı parasal değerlerdir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 73. maddesinde “Vergi Ödevi” şöyle açıklanır:
“Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.
Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir.”
- Katma Değer Vergisi veya kısaca KDV ise yapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal ve hizmeti teslim edenin ödediği ancak teslim alana yüklenen bir harcama vergisidir. %1'den %18'e kadar değişen oranları mevcuttur.Ülkemizde KDV vergisi TBMM tarafından 3065 sayılı yasa ile 25.10.1984 tarihinde kabul edilip, 02.11.1984 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış, 01.01.1985 tarihinden itibaren yürürlüğe konmuştur.Hangi Ürün ve Kalemlerde KDV Uygulanır?Türkiye'de yapılan mal ve hizmet hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,
Bunun yanında; ekmek ve un mamullerinde %1 gibi sembolik bir vergi uygulanırken, sözleşme ve senetlerde %18 olarak uygulanır. Maliye bakanlığı 2011 yılı itibarı ile bazı gıda maddeleri ve ürünlerde %8'lik KDV uygulamasına başlamıştır
KDV Beyannamesi Nedir?
KDV’den ve KDV iadesinden bahsederken KDV beyannamesiyle ilgili de bir tanım yapmamızda fayda olduğunu düşünüyoruz:
KDV beyannamesi, devletin belirlediği oranlarda, satılan ürün ve hizmetten elde edilen kazançlar üzerinden vergi daireleri vasıtası ile devlete bildirilmesidir.
KDV beyannamesi, her ayın 24. günü bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Ödemesi ise beyannamenin verildiği ayın en geç 26. günü akşamına dek yapılır. Tüketiciler de KDV’yi mal ya da hizmeti satın alırken malın asıl bedeliyle birlikte öderler.
KDV İadesi
KDV iadesi için de vergiye tâbi olan mükelleflere devletin sunduğu bir teşvik ya da istisnai durum denebilir. Katma Değer Vergisi’nin içinde barındırdığı mahsup ve indirim mekanizması, satış yapılan son tüketicinin dışında yer alanların üzerinde verginin kalmamasını amaçlar.
Üretici-dağıtıcı zinciri içinde yer alanlar, tahsil ettiği vergiden ödediği vergiyi düşerek üzerinde vergi kalmamasını sağlar. Bu şekilde, vergi yükünün son tüketicinin üzerinde kalması sağlanır.
KDV iadesi uygulaması çeşitli durumlarda sağlanamayabilir. Kimi faaliyet türleri bünyesindeki mal ya da hizmet satışlarında KDV uygulaması ya hiç olmaz ya da düşük oranlı olarak gerçekleştirilir.
Böyle durumlarda satıcı kendinden önceki aşamada doğan alım-satım işleminden yüklendiği KDV’yi yansıtamaz. Yani, vergi o satıcının üzerinde kalır.
Bazı durumlarda ise alıcı yasal yükümlülüklerden dolayı satıcıya Katma Değer Vergisi’nin bir bölümünü ödeyemez ve onun adına vergi dairesine yatırmak durumunda kalır. İşte, bu gibi durumlar söz konusu olduğunda KDV iadesi kavramı devreye girer.
Yazımızın KDV İadesi bölümünü KDV iadesi doğuran işlemleri 3 farklı başlıkta toplayarak bitirelim:
Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,
Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,
Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.
Tam istisna kapsamına giren işlemlerde KDV iadesi,
İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan KDV iadesi,
Tevkifatlı işlemlerden kaynaklanan KDV iadesi.
KDV İadesi İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
KDV iadesi işlemleri kapsamında, her bir iade talebi için farklı belge talep edilir. İade talebi belgeleri şunlardır:
- İade talep dilekçesi,
- Gümrük beyannamesi,
- Satış ve hizmet faturalarına ait liste,
- Yüklenen Katma Değer Vergisi listesi,
- İhracatın gerçekleştirildiği dönemin indirilecek KDV listesi,
- İadesi kabul edilen KDV hesaplama tablosu.
- İstisnaların beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
- Vergi dairesinden alınan istisna belgesi örneği
KDV İadesine Neden Olan İşlemler Nelerdir?
Mevzuata göre iade hakkı doğuran işlemler aşağıdaki gibidir:
- İhracat istisnası,
- Liman ve havaalanı arama işletme,
- Değerli maden arama işletme,
- Petrol arama,
- Boru hatlarıyla taşıma,
- Teşvik belgeli yatırım malları,
- Uluslararası taşımacılık,
- Engellilere araç teslimi
- İade talep dilekçesi,
- Gümrük beyannamesi,
- Satış ve hizmet faturalarına ait liste,
- Yüklenen Katma Değer Vergisi listesi,
- İhracatın gerçekleştirildiği dönemin indirilecek KDV listesi,
- İadesi kabul edilen KDV hesaplama tablosu.
- İstisnaların beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
- Vergi dairesinden alınan istisna belgesi örneği
KDV İadesini Kimler Alabilir?
Mal ve hizmet ihracatı yapan kişi ve kurumlar KDV iadesi alabilirler. Yapılan mal ya da hizmetlerin yurt dışı için olması hâlinde kanuna uygun olarak gerçekleştirilmiş ise KDV iadesi alabilmeleri mümkün hâle gelir.
Kimi özel durumlarda Maliye Bakanlığı vergi alacağını garanti altına almak amacı ile vergi mükelleflerine belli oranlarda KDV kesintisi yapma hakkı verebilir. Bu kişi ya da kurumlar, yapılan kesintinin miktarını, tüm gerekli dosya ve evrakları tamamlamaları hâlinde vergi dairesi üzerinden KDV iadesi talebinde bulunabilir.
KDV İadesi Ne Zaman Talep Edilebilir?
KDV iadesinin, ticarî olayın meydana geldiği yılın sonuna kadar kullanılabilmesi yönünde yasa değişikliği yapılmış ve 01.01.2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
Bu değişikliğe göre, 01.01.2019 tarihinden sonra oluşan işlemler için, tam istisnadan kaynaklanacak KDV iade alacakları, bu istisna durumunun gerçekleştiği yılı izleyen yılbaşı itibarıyla 2 yıl süresince iade talep dilekçesi verilerek gerekli kişi ya da kurumlarca talep edilmelidir. Söz konusu süre içinde KDV iade talebi gerçekleştirilmezse zaman aşımı söz konusu olur.
